Vanavond vond de jaarlijkse Dodenherdenking van de gemeente Smallingerland plaats. Onder de begeleiding van Fanfare Oerterp liepen we in een stille tocht naar het Van Haersmapark. Bij het oorlogsmonument werd de eerste krans gelegd door burgemeester Jan Rijpstra en zijn vrouw.
Dames en Heren, meisjes en jongens,
Kun je je voorstellen dat je niet meer mag zeggen wat je denkt, dat je wordt opgepakt door de politie als je kritiek hebt op de regering of als koerierster geheime krantjes rondbrengt waarin mensen worden opgeroepen zich te verzetten tegen de onderdrukkers, tegen de mensen die ons land bezetten. En wat doe je als je vader, je man, je opa thuis wordt opgehaald, in een vrachtwagen wordt gezet, naar een gevangenis wordt getransporteerd en even later zonder pardon wordt doodgeschoten? Of omdat je een ander geloof hebt, tot een andere bevolkingsgroep behoort, een andere huidskleur hebt, als man van een man houdt of als vrouw van een vrouw?
Zo ging het in de Tweede Wereldoorlog. En helaas zo gaat het in veel landen nog steeds. Van een beschaving kun je niet meer spreken. Wat mogen wij dan gelukkig zijn – en vandaag op 4 mei er extra bij stil staan – dat wij in een vrij land leven. En als jouw land wordt bezet en de onderdrukker jou gaat vertellen hoe je moet leven en wat je mag zeggen: dan ben je niet meer vrij. Wij hebben een Grondwet hebben waar onze grondrechten in worden beschreven zoals in artikel 16 lid 1: de vrijheid van meningsuiting, de vrijheid van godsdienst of levensovertuiging. Ik noem dat ook onze beschaving.
Veel conflicten ontstaan omdat men denkt te weten wat de bedoelingen van anderen zijn, zonder dat de ander dat heeft gezegd. Daarom is juist het luisteren naar elkaar en het met elkaar praten zo ongelooflijk belangrijk. Dat begint thuis, maar ook in je werk, in de vereniging, kortom overal waar je elkaar ontmoet. Door niet te luisteren ontstaan misverstanden, conflicten en oorlogen. Ik las een uitspraak van schrijver Rob Schouten die stelt: “Beschaving moet je ervan weerhouden om alles zomaar te zeggen”. “Ik mag toch zeggen wat ik ervan vind?”, Ja maar het is goed om ook de nuance aan te brengen; woorden kunnen als kwetsend worden ervaren. Kijk naar de social media, de korte twitter berichten, waar vaak nuances ontbreken.
De gevolgen van een oorlog draag je je hele leven met je mee. Dat geldt voor familie, vrienden en inwoners en vooral ook voor onze Veteranen. De gevolgen van een oorlog kun je niet op zij zetten, daar moet je over praten, in stilte kunnen nadenken en eigenlijk op elk moment in het jaar. Dat is de gedachte achter het op 14 april geopende Vrijheidspark. Het park is een eerbetoon en een blijvende herinnering aan de periode 40-45, niet alleen aan hen die fysiek verzet hebben gepleegd, zoals knokploegen, maar ook de drukkers en verspreiders van krantjes, koeriersters, de pilotenhulp.
Drachten was in de Tweede Wereldoorlog een belangrijk centrum voor het laten onderduiken en helpen ontsnappen naar bevrijd gebied. Maar vergeet ook niet de medewerkers van de gemeente, van het belasting- en distributiekantoor, de spoorwegstakers (de Nederlandse tram Maatschappij was in Drachten de grootste werkgever). Zij allen hebben met hun verzet veel mensen kunnen helpen en hun leven op het spel gezet voor onze vrijheid.
Het was een groot voorrecht dat een delegatie van de Royal Canadian Dragoons bij de opening op 14 april aanwezig was.
Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en oorlogssituaties en vredesmissies nadien. Het thema voor de herdenkingen en vieringen is dit jaar ‘Leven met oorlog’. Het Nationaal Comité vraagt hiermee aandacht voor de impact van oorlog op individuen, families en op de samenleving. Als burgemeester van Smallingerland dank ik u, inwoners, die een bijdrage leveren aan de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Smallingerland is een sociale gemeente en biedt vluchtelingen onderdak. Voor deze mensen wordt ‘leven met oorlog’ hier in onze gemeente omgezet naar ‘leven in een veilige haven’, een toevluchtsoord. Wij bieden hen binnen onze mogelijkheden tijdelijk onderdak. Dat is ook beschaving.
4 mei: een moment om stil te staan, na te denken. Wat kan ik betekenen voor de ander, voor onze samenleving?! Veteranen weten wat dat betekent.
Het is met diep, diep respect dat wij 2 minuten stilte in acht nemen. Waar de Nederlandse driekleur halfstok hangt om te herdenken. En waar morgen het rood-wit-blauw fier in top zal wapperen om aan te geven dat ‘de tirannie is verdreven die mij mijn hart doorwondt’.
Drachten, 4 mei 2023
Toespraak Burgemeester Jan Rijpstra
Cookies